Andy Warhol, Gold Marilyn Monroe
Ένας πίνακας που αποκαλύπτει πολλά για το σύγχρονο πολιτισμό
Ο Μωυσής, ο Μπάτμαν κι ο Μίκυ Μάους.
Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και διάσημοι ερευνητές της κοινωνικοπολιτικής σκέψης αναρωτιούνται φωναχτά γιατί τα πρότυπα σήμερα είναι χλωμά, πλαστικά και πεθαμένα.
Όμως πάντα έτσι δεν ήταν; Οι εποχές, οι συνθήκες, οι καταστάσεις γεννούν μύθους που έχουν έντονες αναφορές σε νεκρούς ή σε φαντάσματα του παρελθόντος. Η διαφορά είναι, ότι σήμερα οι μύθοι αναλύονται, κριτικάρονται, γίνονται φύλλο και φτερό με τρομερές ταχύτητες. Οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες αποτελούνται από ομάδες που συγκρούονται καθημερινά στην κοινωνική αρένα, η αμφισβήτηση των προτύπων των άλλων είναι παιχνίδι της στιγμής και των Μ.Μ.Ε. Το σύστημα είναι ήδη ένα χρηματιστήριο με διαρκείς εναλλαγές τιμών, αξιών που αντιμετωπίζει το όραμα, το μύθο σαν εμπόρευμα. Αυτή η μορφή οργάνωσης και σκέψης αποδέχεται το σημείο επαφής όσον το δυνατόν περισσότερων ομάδων. Όσο πιο πλαστικό κι αόριστο είναι το πρότυπο τόσο πιο πολλοί μπορούν να το αγοράσουν. Διάσημοι είναι οι οπορτουνιστικοί μαζικοί μύθοι, αυτοί που δεν έχουν ξεκάθαρη άποψη για τα πράγματα αλλά διασκεδάζουν την καθημερινή πλήξη. Σε αντιστάθμισμα , αναπτύσσονται μύθοι μεταφυσικοί που δεν έχουν ορθολογικό σημείο αναφοράς, αλλά μιλούν με παραβολές ή αναφέρονται σε συνωμοσίες. Τα πρότυπα εδώ είναι ομιχλώδη, κάτι θέλουν να πουν αλλά δεν το ξεκαθαρίζουν, κάτι υπόσχονται αλλά δεν το διευκρινίζουν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι αστέρες της τηλεόρασης και της ποπ σκηνής στην πρώτη περίπτωση. Στη δεύτερη είναι κυρίως τα βιβλία του Μπράουν, τα Χ-files, οι ιστορίες του Χάρρυ Πότερ. Αν συνθέταμε και τις δύο εικόνες, μια πολυπολιτιστική κοινότητα θα ψήφιζε για εκπρόσωπό της στο άμεσο μέλλον έναν ποπ σταρ που θα μιλούσε με παραβολές. Ο ηγέτης αυτός θα ήταν ένα διασκεδαστικό Cartoon με έντονες εσχατολογικές αναφορές και τα πρότυπα που θα αναγνώριζε ο κόσμος στο πρόσωπό του θα ήταν ο Μωυσής, ο Μπάτμαν και ο Μίκυ Μάους.
Όμως πάντα έτσι δεν ήταν; Οι εποχές, οι συνθήκες, οι καταστάσεις γεννούν μύθους που έχουν έντονες αναφορές σε νεκρούς ή σε φαντάσματα του παρελθόντος. Η διαφορά είναι, ότι σήμερα οι μύθοι αναλύονται, κριτικάρονται, γίνονται φύλλο και φτερό με τρομερές ταχύτητες. Οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες αποτελούνται από ομάδες που συγκρούονται καθημερινά στην κοινωνική αρένα, η αμφισβήτηση των προτύπων των άλλων είναι παιχνίδι της στιγμής και των Μ.Μ.Ε. Το σύστημα είναι ήδη ένα χρηματιστήριο με διαρκείς εναλλαγές τιμών, αξιών που αντιμετωπίζει το όραμα, το μύθο σαν εμπόρευμα. Αυτή η μορφή οργάνωσης και σκέψης αποδέχεται το σημείο επαφής όσον το δυνατόν περισσότερων ομάδων. Όσο πιο πλαστικό κι αόριστο είναι το πρότυπο τόσο πιο πολλοί μπορούν να το αγοράσουν. Διάσημοι είναι οι οπορτουνιστικοί μαζικοί μύθοι, αυτοί που δεν έχουν ξεκάθαρη άποψη για τα πράγματα αλλά διασκεδάζουν την καθημερινή πλήξη. Σε αντιστάθμισμα , αναπτύσσονται μύθοι μεταφυσικοί που δεν έχουν ορθολογικό σημείο αναφοράς, αλλά μιλούν με παραβολές ή αναφέρονται σε συνωμοσίες. Τα πρότυπα εδώ είναι ομιχλώδη, κάτι θέλουν να πουν αλλά δεν το ξεκαθαρίζουν, κάτι υπόσχονται αλλά δεν το διευκρινίζουν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι αστέρες της τηλεόρασης και της ποπ σκηνής στην πρώτη περίπτωση. Στη δεύτερη είναι κυρίως τα βιβλία του Μπράουν, τα Χ-files, οι ιστορίες του Χάρρυ Πότερ. Αν συνθέταμε και τις δύο εικόνες, μια πολυπολιτιστική κοινότητα θα ψήφιζε για εκπρόσωπό της στο άμεσο μέλλον έναν ποπ σταρ που θα μιλούσε με παραβολές. Ο ηγέτης αυτός θα ήταν ένα διασκεδαστικό Cartoon με έντονες εσχατολογικές αναφορές και τα πρότυπα που θα αναγνώριζε ο κόσμος στο πρόσωπό του θα ήταν ο Μωυσής, ο Μπάτμαν και ο Μίκυ Μάους.
(περιοδικό Υποβρύχιο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου