Λόγος και αντίλογος
...αλλά, πριν το λόγο, μια εικόνα (που ισοδυναμεί με... χίλιες λέξεις)
Περιγράψτε σύντομα το σκίτσο.
Ποιο φαινόμενο πιστεύετε ότι σατιρίζει ο σκιτσογράφος;
Κείμενο 1: Λόγος
Περιγράψτε σύντομα το σκίτσο.
Ποιο φαινόμενο πιστεύετε ότι σατιρίζει ο σκιτσογράφος;
Κείμενο 1: Λόγος
Αρχή πρωταρχική της δημοκρατίας και βασικός νόμος προστασίας της είναι να λέγονται τα πράγματα ρητά, απερίφραστα, δημόσια και όσο γίνεται πιο έγκαιρα. Πληροφόρηση, διατύπωση της άποψης και στοχασμός, κριτική, συμβολή στο σχηματισμό της κοινής γνώμης και ταυτόχρονα έκφρασή της, συγκροτούν την πολυδιάστατη και σ’ όλη τη γραμμή πολυσήμαντη αποστολή του Τύπου. Η δημοσιότητα, ως βάση και προϋπόθεση του ανοιχτού διαλόγου πάνω στον οποίο – και μόνο – στηρίζεται μια γνήσια δημοκρατική πραγματικότητα μπορεί να εκπληρωθεί μόνο από τον Τύπο. Ο Τύπος είναι ο μεγάλος Τροχός διακίνησης ιδεών, αντιπαράθεσης και επιχειρημάτων, ο άξονας της συνεχούς ζύμωσης, που συντελείται και πρέπει να συντελείται σε μια κοινωνία. Ο Τύπος, εφόσον πληροί αυτές τις προϋποθέσεις, είναι η τέταρτη εξουσία, όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε, που έξω από τις καθιερωμένες εξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, διαμορφώνει και ολοκληρώνει το πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών σε όλα τα επίπεδα, από τα κατώτατα ως τα ανώτατα της πολιτειακής πυραμίδας…
(Βασίλης Φίλιας, Εφημ. Ελευθεροτυπία 5/ 6/ 92)
Ποιο είναι το θέμα του κειμένου; (Διατυπώστε το με μορφή ερωτήματος)
……………………………………..……………………………………..
Ποια είναι η θέση του συγγραφέα;
............................…………………………………………………………
Προσέξτε τα «βήματα» που ακολουθεί στην τεκμηρίωση της θέσης του:
α) θέτει ένα κριτήριο με βάση το οποίο αξιολογεί την κατάσταση
……………………………………………….................................................
.......................................................................................................................
β) ελέγχει αν ισχύει το κριτήριο αυτό
………………………………………………………………………………....
.......................................................................................................................
......................................................................................................................
γ) καταλήγει σε ένα συμπέρασμα
......................................................................................................................
γ) καταλήγει σε ένα συμπέρασμα
......................................................................................................................
Κείμενο 2: Αντίλογος
«Όταν μίλησα κάποτε για τη Δημοκρατία, είπα ότι από τη στιγμή που υπάρχει τηλεόραση η Δημοκρατία είναι ελλειμματική και πως στοιχείο της Δημοκρατίας είναι η λεγόμενη ισηγορία. Ισηγορία θα πει να έχουν όλοι την ίδια ευχέρεια προκειμένου να εκφράσουν τη γνώμη τους.
Σήμερα ο κοινός άνθρωπος έχει τόση δύναμη προβολής της γνώμης του, όσο είναι το βεληνεκές της φωνής του. Ενώ οι άνθρωποι της τηλεόρασης έχουν τεράστιο βεληνεκές φωνής και ακροατήριο όχι μόνο μεγάλο, αλλά ποικίλο και ακαθόριστο. Ενα πρόβλημα της σημερινής Δημοκρατίας είναι πώς θα ελεγχθεί η τηλεόραση ώστε να μην ασκούν τυραννία επί των πολλών εκείνοι που τη χειρίζονται. Θα έπρεπε να γίνεται αξιοκρατικά η επιλογή των ανθρώπων της. Με τη βιαστική προβολή λέξεων και νοημάτων η τηλεόραση καταδυναστεύει τη συνείδησή σου, σε υποτάσσει κατά κάποιον τρόπο σε μια αβασάνιστη αποδοχή εντυπώσεων και γνωμών που έχουν επιλεγεί από άλλους».
(Απόσπασμα από τη συνέντευξη του ακαδημαϊκού, καθηγητή, Κ. Δεσποτόπουλου, στο «συν» των «Νέων». Ημερομηνία δημοσίευσης: 12-11-11)
Βρείτε τη θέση του συγγραφέα, την τεκμηρίωσή της και το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει.
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Βρείτε τη θέση του συγγραφέα, την τεκμηρίωσή της και το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει.
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Παραγωγή λόγου
ΜΜΕ και δημοκρατία
Να συντάξετε δύο παραγράφους για τη σχέση των ΜΜΕ με τη δημοκρατία.
Στην πρώτη να υποστηρίξετε ότι τα ΜΜΕ στηρίζουν τη δημοκρατία, ενώ στη δεύτερη να υποστηρίξετε ότι με τον τρόπο που λειτουργούν σήμερα τα ΜΜΕ υπονομεύεται η δημοκρατία.
Θεματική πρόταση: Ο θεσμός των ΜΜΕ μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Λεπτομέρειες : (λέξεις που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε: πλουραλισμός, διάλογος, πολυφωνία, ενημέρωση, διαμόρφωση κοινής γνώμης, έλεγχος σε όσους ασκούν εξουσία- διασφάλιση δικαιωμάτων των πολιτών) |
Κατακλείδα: |
Θεματική πρόταση: |
Λεπτομέρειες : (εξάρτηση από συμφέροντα, παραπληροφόρηση, διαστρέβλωση της πραγματικότητας, ελλιπής ενημέρωση, χειραγώγηση κοινής γνώμης) |
Κατακλείδα: |
Τι λέτε και για μια παράγραφο με αναλογία;
Θεματική πρόταση: Πολλοί θεωρούν ότι η ενημέρωση που προσφέρουν τα ΜΜΕ ελέγχεται από τους δημοσιογράφους: είναι σαν να λένε ότι οι εργάτες στο εργοστάσιο αποφασίζουν για την παραγωγή.
Λεπτομέρειες ....................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Κατακλείδα ......................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Κατευθύνει ή κατευθύνεται η κοινή γνώμη;
Oι δημοσκοπήσεις φέρνουν στην επιφάνεια την «κοινή γνώμη», η οποία εκφράζει το σύνολο των απόψεων των μελών μιας ομάδας (διασπαρμένο σύνολο ατόμων ασχέτων μεταξύ τους) επάνω σε ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος. Στις περιπτώσεις της πολιτικής που αναφέρουν τα ΜΜΕ, το «κοινό» είναι θεωρητικά όλος ο λαός και η κοινή γνώμη θεωρείται ότι εκφράζει τη φωνή όλου του λαού και όχι μιας περιορισμένης ομάδας.
Ο ρόλος που παίζει η κοινή γνώμη στη σύγχρονη δημοκρατία είναι ζωτικός. Είναι γεγονός ότι οι πολιτικοί ηγέτες σε μια σύγχρονη δημοκρατία είναι δέσμιοι της κοινής γνώμης (φιλτραρισμένης ή μη). Από αυτήν εξαρτώνται, αυτήν υπολογίζουν στις πολιτικές τους αποφάσεις, με βάση αυτή σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους και τελικά σ΄ αυτή δίνουν απολογισμό των πράξεών τους. Η κοινή γνώμη περιέχει ουσιαστικές αρχές της δικαιοσύνης, αλλά και άγνοια και συναισθηματισμό... Η ερμηνεία της ως κυριαρχούσα γνώμη της πλειοψηφίας επηρεάζει το πολιτικό περιβάλλον και γενναίες αποφάσεις είναι δύσκολο να παρθούν. Η αλήθεια είναι ότι η φωτισμένη κοινή γνώμη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία της δημοκρατίας.
Ο ρόλος που παίζει η κοινή γνώμη στη σύγχρονη δημοκρατία είναι ζωτικός. Είναι γεγονός ότι οι πολιτικοί ηγέτες σε μια σύγχρονη δημοκρατία είναι δέσμιοι της κοινής γνώμης (φιλτραρισμένης ή μη). Από αυτήν εξαρτώνται, αυτήν υπολογίζουν στις πολιτικές τους αποφάσεις, με βάση αυτή σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους και τελικά σ΄ αυτή δίνουν απολογισμό των πράξεών τους. Η κοινή γνώμη περιέχει ουσιαστικές αρχές της δικαιοσύνης, αλλά και άγνοια και συναισθηματισμό... Η ερμηνεία της ως κυριαρχούσα γνώμη της πλειοψηφίας επηρεάζει το πολιτικό περιβάλλον και γενναίες αποφάσεις είναι δύσκολο να παρθούν. Η αλήθεια είναι ότι η φωτισμένη κοινή γνώμη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία της δημοκρατίας.
Η ποιότητα της δημοκρατίας λοιπόν χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα της κοινής γνώμης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Για τον λόγο αυτόν η εξάσκησή του πρέπει να προέρχεται από ένα κοινό το οποίο να αποτελούν άτομα με κρίση και συναίσθημα ευθύνης.
Μπορεί άραγε το κοινό της δημοκρατίας να ξεφύγει από την επίδραση των παραγόντων που το μεταβάλλουν σε ένα εξωκατευθυνόμενο σύνολο; Μπορεί να φιλτραριστεί η συλλογική σκέψη από τις αδυναμίες της ώστε να μεταβληθεί σε σκέψη ατόμων; Μπορεί η κοινή γνώμη να γίνει από κατευθυνόμενη κατευθύνουσα; Για την έκφραση γνώμης επάνω σε ένα θέμα το άτομο χρειάζεται παιδεία, ενημέρωση και ισχυρή πίστη σε ένα σύστημα αξιών. Η παιδεία διαπλάθει άτομα με κριτική σκέψη, υπευθυνότητα και τα προσανατολίζει προς ένα σύστημα αξιών. Η σωστή και αντικειμενική ενημέρωση τούς δίνει τα απαραίτητα στοιχεία για να κρίνoυν και ένα σύστημα αξιών τα θωρακίζει από επικίνδυνες επιρροές. Η κυρίαρχη αξία είναι η αλήθεια και ο εραστής της δεν είναι ο άνθρωπος των έτοιμων λύσεων, των ιδεολογιών και των δογμάτων, αλλά ο άνθρωπος με έντονη την κριτική διάθεση.
Είναι υποχρέωση του πολιτικού μας συστήματος να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον που θα απαλλάσσει τον λαό μας από στρεβλώσεις στην ενημέρωση και μαζί να παραμερίζει το συναισθηματικό στοιχείο στην κρίση του. Ο κυρίαρχος ρόλος σε μια τέτοια προοπτική ανήκει στα ΜΜΕ. Η πολυδιάστατη ενημέρωση, ο τονισμός των θετικών και των αρνητικών στοιχείων των πολιτικών πράξεων και πρακτικών και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην πορεία της χώρας πρέπει να είναι διαθέσιμα στον πολίτη για να έχουμε «κοινή γνώμη» με κατευθύνοντα ρόλο.
Συμπέρασμα: Για να μπορέσει η κοινή γνώμη να ανταποκριθεί στη θεμελιακή της αποστολή, πρέπει η Παιδεία και η ενημέρωση να παίξουν σωστά τον ρόλο τους. Οι ενημερωμένοι πολίτες είναι η βάση της αποτελεσματικής δημοκρατίας.
(Ο κ. Χρ. Β. Μασσαλάς είναι πρόεδρος της ΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του ΣΑΠΕ. )
Μπορεί άραγε το κοινό της δημοκρατίας να ξεφύγει από την επίδραση των παραγόντων που το μεταβάλλουν σε ένα εξωκατευθυνόμενο σύνολο; Μπορεί να φιλτραριστεί η συλλογική σκέψη από τις αδυναμίες της ώστε να μεταβληθεί σε σκέψη ατόμων; Μπορεί η κοινή γνώμη να γίνει από κατευθυνόμενη κατευθύνουσα; Για την έκφραση γνώμης επάνω σε ένα θέμα το άτομο χρειάζεται παιδεία, ενημέρωση και ισχυρή πίστη σε ένα σύστημα αξιών. Η παιδεία διαπλάθει άτομα με κριτική σκέψη, υπευθυνότητα και τα προσανατολίζει προς ένα σύστημα αξιών. Η σωστή και αντικειμενική ενημέρωση τούς δίνει τα απαραίτητα στοιχεία για να κρίνoυν και ένα σύστημα αξιών τα θωρακίζει από επικίνδυνες επιρροές. Η κυρίαρχη αξία είναι η αλήθεια και ο εραστής της δεν είναι ο άνθρωπος των έτοιμων λύσεων, των ιδεολογιών και των δογμάτων, αλλά ο άνθρωπος με έντονη την κριτική διάθεση.
Είναι υποχρέωση του πολιτικού μας συστήματος να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον που θα απαλλάσσει τον λαό μας από στρεβλώσεις στην ενημέρωση και μαζί να παραμερίζει το συναισθηματικό στοιχείο στην κρίση του. Ο κυρίαρχος ρόλος σε μια τέτοια προοπτική ανήκει στα ΜΜΕ. Η πολυδιάστατη ενημέρωση, ο τονισμός των θετικών και των αρνητικών στοιχείων των πολιτικών πράξεων και πρακτικών και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην πορεία της χώρας πρέπει να είναι διαθέσιμα στον πολίτη για να έχουμε «κοινή γνώμη» με κατευθύνοντα ρόλο.
Συμπέρασμα: Για να μπορέσει η κοινή γνώμη να ανταποκριθεί στη θεμελιακή της αποστολή, πρέπει η Παιδεία και η ενημέρωση να παίξουν σωστά τον ρόλο τους. Οι ενημερωμένοι πολίτες είναι η βάση της αποτελεσματικής δημοκρατίας.
(Ο κ. Χρ. Β. Μασσαλάς είναι πρόεδρος της ΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του ΣΑΠΕ. )
Ασκήσεις
- Να συμπυκνώσετε το κείμενο σε 100 λέξεις
- Να δώσετε συνώνυμα στις υπογραμμισμένες λέξεις
- Βρείτε έναν δικό σας τίτλο για το κείμενο
- Σε ποιο δημοσιογραφικό είδος θα κατατάσσατε το κείμενο;
Άρθρο | Επιφυλλίδα | |
Δημοσιεύεται σε εφημερίδες και περιοδικά. | Δημοσιεύεται αποκλειστικά σε εφημερίδες. | |
Θέμα | Αφορμάται από επίκαιρο γεγονός , το οποίο σχολιάζει ή ερμηνεύει. Ακόμη κι αν το θέμα που πραγματεύεται έχει επιστημονική βάση, ο αρθρογράφος το αντιμετωπίζει από την κοινωνικοπολιτική ή οικονομική του διάσταση. | Ειδικού περιεχομένου θέμα (επιστημονικό, καλλιτεχνικό, φιλολογικό, πολιτιστικό) και γράφεται από πρόσωπο ειδικό στο θέμα. |
Ύφος | Ύφος απρόσωπο , αλλά και απλό, ώστε να γίνεται κατανοητό στο ευρύ κοινό. (Αυτό δε σημαίνει ότι είναι τόσο απρόσωπο όσο μια ανακοίνωση στον Τύπο ) Αντικειμενικό. Πληροφοριακό | Ύφος απρόσωπο , αντικειμενικό, απευθύνεται σε ειδικό κοινό. Ο τόνος είναι προσεγμένος και σοβαρός. |
Γλώσσα | Κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας και το γ΄ ενικό πρόσωπο, στοιχεία που προσδίδουν αντικειμενικότητα. | Έχει στοιχεία επιστημονικού λόγου, κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας, το γ΄ πρόσωπο και χρησιμοποιεί ειδικό λεξιλόγιο. |
Έκταση | Δεν είναι εκτεταμένο | Δεν είναι εκτεταμένο |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου