Τετάρτη 13 Ιουνίου 2012

Παιδεία -Εκπαίδευση: Κριτήριο 1


Κριτήριο αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Θεματικός κύκλος: Παιδεία

Διδακτική ενότητα: Είδη συλλογισμών – αξιολόγηση επιχειρημάτων

Κείμενο: ΖΟΥΜΕ ΜΙΑ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ


Σήμερα βιώνουμε μια κρίση ευρέος φάσματος και διεθνούς κλίμακας. Δεν μιλώ για την παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008. Μιλώ για μια κρίση που περνά απαρατήρητη, η οποία όμως μακροπρόθεσμα μπορεί να αποβεί πολύ πιο επικίνδυνη για το μέλλον της δημοκρατίας: μια πλανητική κρίση παιδείας.
Βαθιές ανατροπές συντελούνται σε όσα οι δημοκρατικές κοινωνίες διδάσκουν στους νέους και δεν έχουμε ακόμη αντιληφθεί το μέγεθός τους. Άπληστες για οικονομική επιτυχία, οι χώρες και τα εκπαιδευτικά συστήματά τους εγκαταλείπουν με απερισκεψία κάποιες γνώσεις απαραίτητες για την επιβίωση των δημοκρατιών. Οι γενικές σπουδές και οι τέχνες συνεχώς χάνουν έδαφος, τόσο στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσο και στο πανεπιστήμιο, σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου. Επίσης υποχωρούν και όλες οι ανθρωπιστικές και οι κοινωνικές επιστήμες, καθώς οι χώρες αναζητούν το βραχυπρόθεσμο κέρδος καλλιεργώντας χρήσιμες και εφαρμόσιμες ικανότητες προσαρμοσμένες σε αυτόν τον στόχο. Αν υπερισχύσει αυτή η τάση, πολλές χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο σύντομα θα παράγουν γενιές χρήσιμων μηχανών, υπάκουων και τεχνικά εξειδικευμένων, αντί για ολοκληρωμένους πολίτες, ικανούς να συλλογίζονται μόνοι τους, να αμφισβητούν τις παραδόσεις και να αντιλαμβάνονται την έννοια του κόπου και των επιτευγμάτων των άλλων.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, τα προβλήματα που έχουμε να επιλύσουμε -είτε είναι οικονομικά, είτε οικολογικά, είτε θρησκευτικά ή πολιτικά- είναι πλανητικής κλίμακας. Κανείς μας δεν ξεφεύγει από αυτή την παγκόσμια αλληλεξάρτηση. Επομένως, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια όλου του κόσμου έχουν ένα τεράστιο και επείγον έργο: να καλλιεργήσουν στους φοιτητές την ικανότητα να θεωρούν τον εαυτό τους μέλος ενός ετερογενούς κράτους (όλα τα σύγχρονα κράτη είναι ετερόκλητα) και ενός ακόμη πιο ετερογενούς κόσμου και να έχουν μια κάποια αντίληψη της Ιστορίας και του χαρακτήρα των διαφορετικών ομάδων που τον κατοικούν.
 Οι πολίτες του κόσμου χρειάζονται μια γενική μόρφωση. Ασφαλώς χρειάζονται και πολλές πρακτικές γνώσεις που οι φοιτητές μπορούν να αποκτήσουν χωρίς να εκπαιδευτούν στις ανθρωπιστικές επιστήμες, παραδείγματος χάριν απομνημονεύοντας γεγονότα από τα σχολικά βιβλία (και ας υποθέσουμε πως αυτά δεν περιλαμβάνουν λάθη). Ωστόσο, για να γίνεις υπεύθυνος πολίτης, χρειάζεσαι κάτι άλλο: την ικανότητα να αξιολογείς τις ιστορικές αποδείξεις, τον χειρισμό των οικονομικών αρχών και την εξάσκηση του κριτικού σου πνεύματος. Να μπορείς να συγκρίνεις διαφορετικές απόψεις της κοινωνικής δικαιοσύνης, να μιλάς τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα, να μπορείς να αξιολογείς την πολυπλοκότητα των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Το να κατέχεις μια σειρά γεγονότων χωρίς να μπορείς να τα κρίνεις είναι ελάχιστα προτιμότερο από την άγνοια. Το να έχεις όμως μια δομημένη σκέψη πάνω σε ένα ευρύ φάσμα πολιτισμών, ομάδων κι εθνών και στην ιστορία των αλληλεπιδράσεών τους επιτρέπει στις δημοκρατίες να προσεγγίσουν με υπεύθυνο τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα.
Ο Σωκράτης, που θεωρούσε πως αν δεν ερευνάς τη ζωή σου δεν αξίζει να τη ζεις, ζούσε σε μια κοινωνία που αγαπούσε τις έντονες συζητήσεις, εξέταζε κάθε επιχειρηματολογία και πλήρωσε με τη ζωή του την εμμονή του στο ιδανικό της κριτικής σκέψης. Σήμερα το παράδειγμά του βρίσκεται στο κέντρο της θεωρίας και της πρακτικής της εκπαίδευσης του πολιτισμού στη δυτική παράδοση. Αν θεωρούμε απαραίτητο όλοι οι φοιτητές να διδάσκονται  μια σειρά γενικών μαθημάτων που έχουν σχέση με τις επιστήμες του ανθρώπου είναι γιατί πιστεύουμε πως αυτά τα μαθήματα θα τους δώσουν τα εργαλεία να σκέπτονται και να επιχειρηματολογούν οι ίδιοι, αντί να αποδέχονται απλώς την παράδοση και την εξουσία και γιατί θεωρούμε πως αυτή η ικανότητα ορθολογισμού είναι σημαντική σε κάθε δημοκρατική κοινωνία.

[Διασκευή άρθρου  της Αμερικανίδας φιλοσόφου
Martha Nussbaum
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 7 Ιουλίου 2010]


Ερωτήσεις

  1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 -120 λέξεις
(25 μονάδες)

  1. Να βρείτε τη συλλογιστική πορεία που ακολουθείται στην 3η παράγραφο (Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε…. κατοικούν σήμερα).
(10 μονάδες)
  1. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου και συγκεκριμένα στο απόσπασμα «Αν θελήσουμε να …… δημοκρατική κοινωνία» υπάρχει το ακόλουθο επιχείρημα:
- Η ικανότητα να σκέφτεσαι και να επιχειρηματολογείς ο ίδιος αντί να αποδέχεσαι την παράδοση και την εξουσία είναι ικανότητα σημαντική για κάθε δημοκρατική κοινωνία.
- Τα γενικά μαθήματα που έχουν σχέση με τις επιστήμες του ανθρώπου δίνουν τα εργαλεία στους φοιτητές να σκέφτονται και να επιχειρηματολογούν οι ίδιοι.
Άρα, αυτά τα μαθήματα είναι σημαντικά για κάθε δημοκρατική κοινωνία.

Να βρείτε το είδος του συλλογισμού και να τον αξιολογήσετε.
(15 μονάδες)

4. Να βρείτε τους τρόπους ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου.
(μονάδες 10)
Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει το σύγχρονο σχολείο είναι το φαινόμενο της κοινωνικής ανισότητας και του αποκλεισμού από την εκπαίδευση. Να απευθύνεις μια επιστολή στην Υπουργό Παιδείας, στην οποία θα αναφέρεσαι στις περιπτώσεις αποκλεισμού και εκπαιδευτικών ανισοτήτων που διαπιστώνεις στο ελληνικό σχολείο και θα προτείνεις τρόπους με τους οποίους το σχολείο θα μπορούσε να προωθήσει ίσες ευκαιρίες για όλους. (500 λέξεις)
(μονάδες 40)

Οδηγίες
  1. Το κειμενικό είδος που καλείσαι να παράγεις είναι μια επιστολή. Πρέπει επομένως να λάβεις υπόψη σου τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους.
  2. Να λάβεις ακόμα υπόψη σου ότι πρόκειται για μια επίσημη επιστολή, άρα πρέπει να διακρίνεται από το κατάλληλο ύφος (τυπικό και σοβαρό).

Οδηγίες για τη σύνταξη επιστολής

Τα μέρη της επιστολής είναι τα εξής:
1.   Χωροχρονικό πλαίσιο αναφοράς
Γράφεται πάνω δεξιά και περιλαμβάνει τον τόπο και το χρόνο που γράφεται η επιστολή (μη γράφετε τόπο στις πανελλαδικές!!!!)

2.   Προσφώνηση
Αγαπημένη μου μητέρα,/Αγαπητέ Αντρέα,/Μαρία μου,/Αξιότιμε κύριε, /Κύριε Διευθυντή, /Έντιμε/ αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
       3. Πρόλογος     
        Γράφουμε την αφορμή για τη σύνταξη της επιστολής και το στόχο του επιστολογράφου.

 Χρήσιμες εκφράσεις:
-η χρήση του α' ενικού και πληθυντικού, του β' πληθυντικού:
  • Απευθυνόμαστε σε σας, επειδή πιστεύουμε πως είστε το πιο αρμόδιο πρόσωπο….
  • Γνωρίζοντας το ενδιαφέρον σας/τη μέχρι τώρα δράση σας…
  • Ως μαθητές που ενδιαφερόμαστε για/ που πιστεύουμε ….
     αποφασίσαμε να σας στείλουμε την επιστολή αυτή...
  • Με αφορμή... σας αποστέλλουμε επιστολή θέλοντας να...
  • Μας προβληματίζει/μας ανησυχεί/μας εξεγείρει το γεγονός ότι…
  • Λάβαμε την πρόσφατη επιστολή σας για…και κρίναμε σκόπιμο να σας απαντήσουμε καταγράφοντας τις απόψεις μας...
4. Κύριο μέρος
  • Έκθεση ενός θέματος, ενός προβλήματος, μιας άποψης.

  • Απόδειξη με τη χρήση λογικών επιχειρημάτων, τεκμηρίων, διαπιστώσεων, παραδειγμάτων.
 Χρήσιμες εκφράσεις
   π. χ. είναι ήδη γνωστό σε σας.../ δεν μπορείτε να αμφισβητήσετε.../ δεν είναι δυνατό να λησμονήσετε.../ δεν πρέπει να ξεχνάτε...
  • ευθύνη-χρέος όλων μας είναι...
  • αυτό που για μας, αλλά θεωρούμε και για σας, έχει ιδιαίτερη σημασία...
  • θα απορείτε βέβαια με...
  • εύκολα θα μπορούσαμε να αντικρούσουμε τον ισχυρισμό σας ότι.../
  • θα ήθελα να αναφερθώ και../ θα μου ήταν αδύνατο να μην σας τονίσω.../ σας επισημαίνω ότι-.. /θα υπογραμμίσω άλλο ένα βασικό σημείο….
5. Επίλογος                         
Περιεκτική ανακεφαλαίωση κατά την οποία ο επιστολογράφος συνήθως εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία, σκεπτικισμό ή καλεί τον αποδέκτη της επιστολής να συμμεριστεί, να κατανοήσει, να ευαισθητοποιηθεί, να ανταποκριθεί έμπρακτα, να αναλάβει πρωτοβουλίες, να κινητοποιήσει φορείς. 

 Χρήσιμες εκφράσεις
·       Πιστεύουμε να λάβετε σοβαρά υπόψη σας τις παρατηρήσεις μας...
·       Έχουμε την πεποίθηση ότι οι θέσεις μας θα βρουν τη δέουσα ανταπόκριση...
·       Θεωρούμε ότι με τις παραπάνω απόψεις μας συμβάλλουμε και εμείς στην αντιμετώπιση...
·       Είμαστε βέβαιοι ότι θα μελετήσετε τις σκέψεις μας...
·       Νομίζουμε ότι, καταθέτοντας τις απόψεις μας, βοηθάμε στην επίλυση... 

6. Επιφώνηση (ανάλογη με την προσφώνηση)
Με αγάπη/ με εκτίμηση/ με σεβασμό/ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή στον Τύπο)   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου