Ρατσισμός

Κείμενα για το ρατσισμό και την ξενοφοβία

Κείμενο 1: Ορατός και αόρατος ρατσισμός

Ιδιοτυπία της ελληνικής κοινωνίας είναι ότι αναγνωρίζει τον ρατσισμό κατά των μεταναστών και μειονοτήτων, όμως δεν αναγνωρίζει τον παλιωμένο και βαθιά αντιδραστικό μύθο περί ανωτερότητας μέρους των ευρωπαϊκών λαών, δηλαδή τον κλασικό ευρωκεντρικό ρατσισμό. Αντίθετα τον αναπαράγει ασυνείδητα και τυφλά μέσα από τους θεσμούς και ιδίως την εκπαίδευση. Όλα π.χ. τα σχολικά μας βιβλία αναπαράγουν άμεσα και έμμεσα το στερεότυπο που αποδίδει κατωτερότητα σε όλους τους λαούς και πολιτισμούς εκτός Ευρώπης, αλλά και στο κομμάτι εκείνο της Ευρώπης που ανήκει στην «Ανατολή» και στον «Νότο».

 Η αποδοχή του ευρωκεντρικού ρατσισμού έχει βλαβερές συνέπειες γιατί αυτόματα αποδίδει στην Ελλάδα διπλή κατωτερότητα (ανήκει και στην Ανατολή και στον Νότο). Είναι άρα αξιοπερίεργο να μην αμφισβητούν τον ταξινομικό μύθο οι Έλληνες με βάση τα διαθέσιμα πολλά, ισχυρά ιστορικά και επιστημονικά τεκμήρια. Αυτό συμβαίνει γιατί εγκλωβίζονται στον εθνικό μύθο που κάνει τον ευρωκεντρικό ρατσισμό αόρατο. Τον κρύβει ένα προπέτασμα καπνού ιδεολογικού: η «ανωτερότητα» των Ελλήνων εξαιτίας της αρχαιότητας. Διεκδικούμε ισότιμη θέση στην οικογένεια των «ανώτερων» λαών, ως απόγονοι των αρχαίων μας προγόνων.

 Το παγκόσμιο κύρος της αρχαιότητας γίνεται ιδεολογική παγίδα γιατί, όπως έδειξε η κρίση και τα ιδεολογικά της προϊόντα με όσα υποτιμητικά γράφτηκαν στον ευρωπαϊκό Τύπο για την Ελλάδα και τους Ελληνες, το κύρος της αρχαιότητας εναρμονίζεται θαυμάσια με τον κεντροευρωπαϊκό ρατσισμό. Άριστα μπορεί ο ίδιος Κεντροευρωπαίος να δακρύζει από συγκίνηση όταν πρωτοπατάει τον βράχο της Ακρόπολης και συγχρόνως να δηλώνει ότι οι Έλληνες είμαστε τεμπέληδες κτλ. και κακώς μας έβαλαν στην ΕΕ...

 Το πρόβλημα άρα είναι δικό μας. Ο αόρατος ρατσισμός που αναπαράγουμε στα σχολεία με εθνικό προσωπείο την ανιστορική αρχαιολατρία είναι αναγνώριση της υποτίμησης της Ελλάδας και του λαού της. Άρα βλάπτει βαθιά την εθνική ταυτότητα, προκαλεί αμφιθυμία για τη θέση της χώρας στην ΕΕ, οδηγεί σε αδυναμία αποτελεσματικής υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων... Τέλος, εμποδίζει τις εξελίξεις στον χώρο των ιδεών και διαιωνίζει το είδος πατριωτισμού που καλλιεργεί τη συντήρηση, τον αυταρχισμό και την ξενοφοβία.

Άννα Φραγκουδάκη, εφ. Τα Νέα, 10 -12-2011


Ερωτήσεις
1. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου σε 80-90 λέξεις
2. Να βρείτε τη σημασία των σχολιαστικών σημείων στίξης που χρησιμοποιούνται στις παρακάτω φράσεις:
α. να δηλώνει ότι οι Έλληνες είμαστε τεμπέληδες και κακώς μας έβαλαν στην ΕΕ...
β. η "ανωτερότητα" των Ελλήνων εξαιτίας της αρχαιότητας
3. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου του κειμένου.
4. Να βρείτε τη σημασία των υπογραμμισμένων διαρθρωτικών λέξεων.
5. Να βρείτε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις λέξεις με έντονα γράμματα.
6. Να βρείτε το είδος της σύνταξης (ενεργητική -παθητική) που χρησιμοποιείται στην παρακάτω πρόταση και να το μετατρέψετε στο αντίθετό του.
-τα σχολικά μας βιβλία αναπαράγουν άμεσα και έμμεσα το στερεότυπο που αποδίδει κατωτερότητα σε όλους τους λαούς και πολιτισμούς εκτός Ευρώπης.

Κείμενο 2

 

Οι δρόμοι της βίας

Συγκλονιστικά στοιχεία παρουσιάστηκαν χτες από το νεοσύστατο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα με τη συμμετοχή 18 μη κυβερνητικών οργανώσεων.

Η πρώτη πιλοτική καταγραφή περιστατικών ρατσιστικής βίας κάλυψε έναν εξαιρετικά περιορισμένο γεωγραφικό χώρο (στην Αθήνα την περιοχή Ομόνοιας, την πλατεία Αττικής, τον Άγιο Παντελεήμονα και ορισμένες περιοχές της Πάτρας). Άρα τα αποτελέσματα δεν αποτελούν ούτε καν την κορυφή του παγόβουνου.  Και όμως, σε ένα τρίμηνο έχουμε την αναλυτική τεκμηριωμένη καταγραφή 61 βίαιων ρατσιστικών επιθέσεων. Συχνά έχουμε περισσότερους από έναν θύτες, συνήθως οργανωμένες εξτρεμιστικές ομάδες που προκαλούν βαριές ή απλές σωματικές βλάβες αλλά και την καταστροφή περιουσιακών στοιχείων ή καταστημάτων. Σημαντικό εύρημα είναι επίσης η αυξανόμενη ομαδική βία με τη συμμετοχή ανηλίκων. Καταγράφεται οργάνωση στο δημόσιο χώρο (πλατείες κλπ.) και χρήση αυτοσχέδιων κυρίως όπλων, ωστόσο δυνάμει φονικών. Επιπλέον, προκύπτει η πρακτική «περιπολίας» από μαυροφορεμένους μοτοσικλετιστές, με κράνη ή καλυμμένο πρόσωπο οι οποίοι επιτίθενται εν κινήσει, συνήθως σε στάσεις λεωφορείων. Άλλες ομάδες, συχνά με τη συμμετοχή γυναικών, χρησιμοποιούν μεγαλόσωμους σκύλους για εκφοβισμό. Ειδική κατηγορία τέλος αποτελούν τα πολλά περιστατικά όπου συνδέεται η αστυνομική με τη ρατσιστική βία, όταν ένστολοι, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και σε επιχειρήσεις ρουτίνας, καταφεύγουν σε έκνομες ενέργειες και πρακτικές άσκησης βίας.

Είναι γνωστό πως σπανίως τα περιστατικά ρατσιστικής βίας καταγγέλλονται και ακόμα σπανιότερα διερευνώνται. Τα θύματα φαίνονται απρόθυμα να καταγγείλουν τις επιθέσεις, ακόμα και όταν έχουν νωπά τα σημάδια της βίας πάνω τους, είτε λόγω φόβου σύλληψής τους (εάν δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα), είτε επειδή το θεωρούν μάταιο. Οι ένοχοι παραμένουν στη συντριπτική πλειονότητα ασύλληπτοι αν και πολλές από τις εγκληματικές τους πράξεις διώκονται αυτεπάγγελτα, ενώ όταν προσαχθούν αφήνονται σύντομα ελεύθεροι. Η καταδίκη για εγκλήματα με ρατσιστικά κίνητρα είναι έννοια άγνωστη στη χώρα μας.

Τα παραπάνω αποκτούν ιδιαίτερη σημασία στη δίνη της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Η υποβάθμιση και η αυξημένη παραβατικότητα σε περιοχές με μεγάλο αριθμό περιθωριοποιημένων μεταναστών και προσφύγων αποτελούν πρόσφορο έδαφος για εντάσεις, ξενοφοβικές συμπεριφορές και ανοχή απέναντι στη ρατσιστική βία. Ταυτόχρονα γίνεται πλέον ανοιχτά λόγος για «πολιτοφυλακές» που εκπαιδεύονται στα όπλα δήθεν για να αυτοπροστατευτούν. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να προκαλεί συναγερμό. Δυστυχώς όμως, αυτό που κυριαρχεί είναι ένας πλειστηριασμός σε ιδέες που αποτελούν υπόστρωμα ανοχής στη ρατσιστική βία. Τα ζητήματα διαχείρισης του μεταναστευτικού φορτίου μεταφέρονται στο πεδίο της ψηφοθηρικής τρομολαγνείας.

Στην επόμενη βουλή χρειάζεται ισχυρή παρουσία και συνεννόηση -ει δυνατόν διακομματική- βουλευτών που θα θέσουν σε υψηλή προτεραιότητα την αντιμετώπιση του ρατσιστικού φαινομένου σε νομοθετικό επίπεδο και σε επίπεδο κοινοβουλευτικού ελέγχου: πολιτικές πρόληψης, δημιουργία ενιαίου ειδικού συστήματος καταγραφής ρατσιστικών εγκλημάτων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης (σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας), δημιουργία ειδικής αστυνομικής δομής, καθιέρωση ειδικών οδηγιών για την αστυνομική διερεύνηση του ρατσιστικού εγκλήματος, λογοδοσία και καταπολέμηση της ατιμωρησίας για οποιονδήποτε ελέγχεται για εμπλοκή σε τέτοια περιστατικά.

Κωστής Παπαϊωάννου*, εφ. Τα Νέα, 22-3-2012
(διασκευή)

Β. Ερωτήσεις

Α.1. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου (100 -120 λέξεις)

(25 μονάδες)

Β.1. α. Να διακρίνετε στην πρώτη παράγραφο του κειμένου το γεγονός από το σχόλιο του επιφυλλιδογράφου.

β. Να δώσετε έναν δικό σας τίτλο στο κείμενο με καθαρά πληροφοριακό χαρακτήρα.

(μονάδες 6+3=9)

Β.2. Να διακρίνετε τα δομικά μέρη της 3^ης παραγράφου                     

 (μονάδες 6)

Β.3. Να διακρίνετε και να αιτιολογήσετε το είδος της σύνταξης στις προτάσεις που ακολουθούν:

α. Συγκλονιστικά στοιχεία παρουσιάστηκαν χτες από το νεοσύστατο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας.

β. Οι ένοχοι, όταν προσαχθούν,  αφήνονται σύντομα ελεύθεροι.

(μονάδες 4+6 =10)

Β.4. Να βρείτε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

(μονάδες 10)

      Γ.1. Με αφορμή το δημοσίευμα γράψτε και σεις ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στο ιστολόγιο του σχολείου σας στο οποίο θα διερευνάτε τα αίτια της έξαρσης ρατσιστικής βίας που παρατηρείται αυτό τον καιρό και θα προτείνετε τρόπους για την αντιμετώπιση του φαινομένου.