Τετάρτη 13 Ιουνίου 2012

Παράδοση- Μνημεία: Κριτήριο Αξιολόγησης 1


Θεματικός κύκλος :  Παράδοση – Μνημεία

Κείμενο
Και πρώτα απ'  όλα, τι θα πει παράδοση; Είν' τα παιδιά, είναι οι πρόγονοι, είναι συνήθεια, για υποχρέωση; Είναι κάτι που μας παρέχει ασφάλεια, ταυτότητα και σιγουριά, ή εμπόδια, αναστολές και αποθάρρυνση για μια προς τ' άστρα εκτόξευσή μας; Πως είμαστε τοποθετημένοι απέναντί της, είναι Κυρία, παρθένα ή γριά; Και πως μας φανερώνεται εντός μας; Ιδιαίτερα τούτο τον χρόνο που την γιορτάζουμε κι επίσημα, μας ήρθε ο πειρασμός να θέσουμε το ερώτημα: Τι πάει να πει παράδοση;
Στις μέρες μας πολύ γιορτάζονται τα "παραδοσιακά" και προστατεύονται όχι μόνο απ' τις αρχές, αλλά κι από τους συλλόγους, κι από τα γυμναστήρια, κι από τα κόμματα και τις πολιτικές παρατάξεις. Θα' χετε ακούσει πως όλοι σκίζονται να μη χαθεί το πρόσωπό μας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας, και δίχως να' χουμε δραχμή αποφασίζουμε τη διατήρηση κάθε σπιτιού και κάθε χώρου, μες στον οποίο κάποιος πρόγονος έζησε, σκέφτηκε ή τέλος πάντων έφτιαξε κάτι. Χώρια που υπάρχουν εκπομπές στην τηλεόραση, όπου καλοδιατηρημένες Κυρίες με οδοντιατρική άρθρωση και συνεχώς δακρύζοντα μάτια, προσπαθούν να μας πείσουν πως κάθε πρόγονος, όλοι οι πρόγονοι, αρκεί να μην είναι κάποιος ζωντανός, υπήρξαν όλοι τους υπέροχοι, γενναίοι και εθνικοί. Και δεν χωράνε αυτά αμφισβήτηση και κριτική. Αποτελούν παράδοση εθνική.
Και όλ' αυτά μας συντηρούν τα τελευταία δέκα χρόνια, σ' ένα εκτυφλωτικό πανόραμα με μολυσμένο αγέρα, μες στον οποίο κινούμεθα όλοι μας, ανώνυμοι κι επώνυμοι, για να συνθέσουμε τελικά μια καινούρια και συγχρονισμένη εθνική φυσιογνωμία, κατάλληλη για αφίσες και γι αναγνωστικά σχολείων κατωτάτης εκπαιδεύσεως. Έτσι, λέμε, θα μπούμε στην αιωνία Ευρώπη. Ενώ άλλοι φωνάζουν πως έτσι θα εξαφανιστούμε μες στην μεγάλη Ευρώπη. Σημασία έχει πως είτε χαθούμε, είτε χωθούμε, θα' μαστε μέσα στην Ευρώπη. Η ημιμαθής προσήλωση των νέων μας στα "παραδοσιακά" και η χρήση των στοιχείων τους ανεξέλεγκτα, περιέχουν, αν όχι κίνδυνο, τουλάχιστο κάτι σαν γελοιοποίηση και μια καχυποψία για την εύκολη παρουσία της παράδοσης στα πόδια μας. Συγχρόνως δε, αποτελεί κι αναστολή για κάθε σοβαρότερη προσπάθειά μας να βγούμε απ 'τ' αδιέξοδο των καιρών, σαν σύνολο, σαν έθνος και σαν άτομα.
Γιατί, να πούμε την αλήθεια, η αφελής υπενθύμιση της εκ παραδόσεως αρετής μας και της παραδοσιακής γραφικής ιδιοτυπίας μας, αν δεν προκαλεί θυμηδία, τουλάχιστον ενισχύει τον τουρισμό, είναι εμπορεύσιμη, που λένε, και στοχεύει στο να ενισχύσει το εθνικό μας φρόνημα. Άλλο, αν με το εμπόριο του γραφικού εκπορνεύεται η εθνική μας ευαισθησία και με την συνεχή πλύση εγκεφάλου περί του εθνικού, διαβρώνεται η ψυχικότητά μας και η πνευματική αντοχή μας.
Κι όμως όποιος σκέπτεται και όποιος έχει τουλάχιστον την πρόσφατη συνέχεια του τόπου μέσα του, είναι σε θέση ν' αντιληφθεί πως το μόνο που δεν μας χρειάζεται πια είναι το γραφικό, η παράσταση, οι αλλοτινές συνήθειες. Γιατί όλ' αυτά δεν μας ενώνουν με τους προγόνους μας, αν δεν τους έχουμε ήδη μέσα μας, τοποθετημένους ανεξίτηλα.
        … Έτσι σήμερα ζούμε την τόσο συγκεχυμένη σχέση μας με την παράδοση. Όλα τα θεωρούμε απαραίτητα, για να μπορέσουμε στο μέλλον να συμπληρώσουμε πιστοποιητικά καταγωγής. Κι ακούγεται παντού το κάπως φαρισαϊκό μας αίτημα. Η Ταυτότητα. Να μην χάσουμε την εθνική μας ταυτότητα. Αλλά κανείς δεν επιχειρεί να διευκρινίσει ποια στοιχεία ακριβώς συνθέτουν την ταυτότητά μας, για να φροντίσουμε να τα μαζέψουμε και να την προφυλάξουμε επιμελώς μέσα σε πλαστική ή δερμάτινη θήκη. Και τέλος, μας είναι πράγματι απαραίτητη, με τα στοιχεία του παρελθόντος; Αρχίζω επίσης ν 'αμφιβάλλω.
Κείνο που νιώθω σίγουρα μέσα μου είναι μια φυσική απέχθεια σ' ό,τι χρειάζεται παράσταση, σε ό,τι γραφικό. Δεν με ενδιαφέρουν οι συνήθειες το πατέρα μου και των λοιπών συγγενών, παρά μόνο στο ποσοστό που συντηρούνται μέσα μου και μ' εξυπηρετούν στο σήμερα. Κι αν αυτό που περιέχω είναι μια ένδειξη ελληνικής παράδοσης, τότε καλώς να υπάρξει. Γιατί δεν μ' αρέσει να παριστάνω τον πολύ Έλληνα. Θέλω να είμαι όσο είμαι. Καιρός είναι η έννοια Έλληνας να δώσει τη θέση της στην έννοια άνθρωπος. Και τότες πιστεύω πως θα συνδεθούμε με μια πιο βαθιά παράδοση που, κατά σύμπτωση, είναι κι αυτή γνησίως ελληνική.

[διασκευασμένο κείμενο του Μάνου Χατζιδάκι από τη συλλογή κειμένων του με τίτλο Ο καθρέφτης και το μαχαίρι, εκδόσεις Ίκαρος, 1988].

Ερωτήσεις
1. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου προκειμένου να το παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας.
(μονάδες 25)
2. Γράψτε 3  χαρακτηριστικά του κειμένου που να αποδεικνύουν ότι είναι δοκίμιο.
(μονάδες 9)
3. α. Στο κείμενο είναι ευδιάκριτος ο ειρωνικός τόνος σε κάποια σημεία. Να εντοπίσετε ένα τέτοιο παράδειγμα και να εξηγήσετε την πρόθεση του συγγραφέα.
β. Να σχολιάσετε τη χρήση του α΄ ενικού προσώπου.
(μονάδες 10= 6+4)
4. Πώς συνδέονται οι παράγραφοι 2, 3, 4 και 5 μεταξύ τους;
(μονάδες 6)
5. Να αναπτύξετε σε 100 λέξεις περίπου  το νόημα της φράσης: Έτσι, σήμερα ζούμε την τόσο συγκεχυμένη σχέση μας με την παράδοση.                         (μονάδες 10)
6. Να δώσετε ένα συνώνυμο για τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
διαβρώνεται , αναστολή , προσήλωση , προστατεύονται, υποχρέωση
(μονάδες 10)


Πολλά μουσεία του κόσμου σήμερα, για να αντιμετωπίσουν τη διεθνή οικονομική κρίση αναγκάζονται να δεχτούν την εμπορική τους εκμετάλλευση από  διαφημιστικές εταιρείες και επιχειρήσεις. Πολλοί είναι αυτοί που προτείνουν και στη χώρα μας την εκμετάλλευση ή και την εκχώρηση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις των μνημείων μας με σκοπό την αποκόμιση οικονομικών οφελών. Συμβαδίζει όμως η εμπορική εκμετάλλευση με το πολιτιστικό αγαθό;  Γράψτε μια ανοιχτή επιστολή για τον Τύπο εκθέτοντας τον προβληματισμό σας στο ερώτημα αυτό και προτείνοντας ταυτόχρονα την κατά τη γνώμη σας ορθή αξιοποίηση των μνημείων. Πώς νομίζετε ότι θα μπορούσε να συμβάλει το σχολείο στη σωστή στάση μας απέναντι στα μνημεία; (600 λέξεις)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου